واژه تکافل از قرآن و سنت گرفته شده و به معنی ضمانت مشترک می‌باشد که هدف آن مشارکت و یاری دو جانبه میان اعضای گروهی مشخص است. تکافل بر مبنای تعاون بنا شده و مدیریت آن بسیار شبیه به بیمه‌های تعاونی است. فلسفه تکافل به جز محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در شریعت و انعطاف‌پذیری بیشتر در تأمین حقوق صاحبان سهام به تعاونی بسیار نزدیک است. تکافل نظامی مبتنی بر اصل کمک متقابل و همکاری داوطلبانه می‌باشد و ابزاری شبیه به بیمه است که ساختار آن مبتنی بر عقود اسلامی مانند مضاربه یا وکالت بوده و از نظر لغوی به معنای «اهتمام عمومي به امور هم‌نوعان» است.

چرایی حرکت به سمت تکافل
در بحران مالی سال 2008 که سیستم‌های مالی دنیا دچار اختلال و بحران شدند مؤسسات مالی اسلامی به خاطر اصول عملیاتی در اشتراک ریسک نسبتاً مصون ماندند. تکافل به عنوان بیمه اسلامی یکی از ساختارهای قابل توجه در نظام اسلامی است که می‌تواند برای مشارکت‌کنندگانش نتایج خوبی را رقم بزند.

ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های تکافل
طبق آخرین آمار ، کل دارایی تکافل و تکافل اتکایی 27 میلیارد دلار است که تعداد 500 شرکت تکافل و 40 شرکت تکافل اتکایی در 60 کشور جهان در این زمینه فعالیت می‌کنند. به گفته کارشناسان، ارزش بازار تکافل تا سال 2027 به 50 میلیارد دلار می‌رسد. باید به این مسئله اشاره کرد که ارزش دارایی تکافل در مقایسه با بسیاری از بازارها در شرایط مطلوبی قرار دارد. به عنوان مثال دارایی کریپتو کارنسی در بهترین حالت حدود 2.5 تا 3 میلیارد دلار بود که با نوسانات اخیر این مقدار با کاهش روبرو شد در حالی‌که بیمه تکافل با ماهیتی منطقی و با پیدا کردن جایگاه خود در بازارهای مالی امروز وضعیت بهتری نسبت به سایر اهداف سرمایه‌گذاری و اقتصادی دارد و توجه به این نکته ضروریست که کشورمان به دلیل داشتن محیط اسلامی ذاتاً جزو نظام تکافل محسوب می‌شود.

ضریب رشد بیمه‌های تکافل در مقایسه با بیمه‌های متعارف 
بررسی‌ها نشان می‌دهد که ضریب رشد بیمه‌های متعارف در دنیا 5 درصد است در حالی که نرخ رشد بیمه‌های تکافل به 10.5درصد می رسد. سبقت 110 درصدی در ضریب رشد نشان می‌دهد که ماهیت حرکتی شرکت‌های بیمه‌ای در حال تجربه تحولی بزرگ‌ است که ساز و کار آن آن اگرچه شبیه به بیمه های متعارف استريال، اما ماهیتاً دارای تفاوت‌هایی است که این نتیجه را رقم زده است.

پیشنیه تکافل در خاورمیانه
تکافل حدود 43 سال قبل در خاورمیانه با شروع به کار دو  شرکت در سال 1358 آغاز شد؛ 
شرکت بیمه عرب اسلامی (IAIC) در امارات و شرکت بیمه اسلامی در سودان، بعدتر در سال 1363 مالزی نقش پیشگامی را در چهارچوب قانون ویژه تکافل داشت که این موضوع باعث موفقیت در شکل‌گیری جنبش تکافل در مالزی و دیگر کشورهای جنوب غرب آسیا شد.

بازارهای اصلی تکافل
قطعا یکی از اهداف حضور در بازار تکافل نگاهی به گستره آن در آسیا و سایر کشورهاست. کشورهای مالزی، اندونزی، ایران، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، سایر کشورهای عربی، پاکستان جزو اصلی ترین بازارهای تکافل به حساب می‌آیند که این موضوع ضرورت حرکت به سمت تکافل را بیش از هر زمانی گوشزد می‌کند. 

گستره جغرافیایی تکافل 
از مهمترین مسائلی که سمت‌و‌سوی فعالیت‌های تکافلی را در کشور حائز اهمیت می‌نماید نگاهی به گستره جغرافیایی آن است. طبق آمار، گستره جغرافیایی تکافل به شرح ذیل است؛ 
جنوب و غرب آسیا: 56 درصد 
خاورمیانه: 35 درصد 
آفریقا: 7 درصد 
اروپا و امریکا: 2 درصد 
بازارهایی مانند اروپا، امریکای لاتین، امریکای شمالی، آسیای مرکزی، استرالیا و هرجایی که جمعیت زیادی از مسلمانان زندگی می کنند جزو بازارهای دست‌ نخورده و یا هدف هستند. در حال حاضر بانکداری اروپا در حال پیاده‌سازی پنجره‌های اسلامی است که خود یک ظرفیت فوق العاده برای تکافل خواهد بود. 

 در نظام تکافل، گروهي از مردم (بیمه‌گزاران) پول‌های خود (حق بیمه) را با هدف مصونیت در برابر خطرات مختلف به صندوقی واریز می‌کنند. برای انجام امور مربوط به این صندوق، مدیری (بیمه‌گر) تعیین می‌شود که علاوه بر فعالیت بیمه‌گری و جبران خسارت وارده به یکی از اعضا، سرمایه موجود در این صندوق را در بازارهای مالی منطبق با شرع سرمایه‌گذاری می‌کنند و سود حاصله را به نسبت از پیش تعیین شده بین خود و اعضای صندوق تقسیم می‌کند. 

حق اشتراک (حق بیمه) دریافتی از تکافل‌گزاران (بیمه‌گزاران) بسته به نوع تکافل، حداکثر به سه صندوق جدا شامل صندوق موسسه تکافل (بیمه‌گر)، صندوق ریسک و صندوق سرمایه‌گذاری ( این نوع صندوق فقط مختص تکافل خانواده است) واریز می‌گردد. از صندوق موسسه تکافل کلیه هزینه‌های مربوط به خود موسسه تکافل و حق الزحمه آن (بابت مدیریت صندوق) برداشت می‌شود. حق اشتراک اختصاص یافته به صندوق ریسک در قالب تبرع (هدیه) از سوی تکافل‌گزاران پرداخت می‌شود که از این صندوق، خسارت‌ها و همچنین کلیه هزینه‌های مربوط به پرداخت خسارت پرداخت خواهد شد. 

حق اشتراک مربوط به صندوق سرمایه‌گذاری مختص به هر فرد بوده که از سوی موسسه تکافل در فعالیت‌های مالی منطبق با شرع، به انتخاب خود تکافل‌گزار و یا انتخاب موسسه تکافل، سرمایه‌گذاری خواهد شد. دستمزد موسسه تکافل نیز در قالب حق‌الوکاله و یا در قالب یک درصد از پیش تعیین شده از سودهای سرمایه‌گذاری، قابل پرداخت خواهد بود. 

در پایان هردوره تکافل، بعد از کسر خسارت‌ها، همه‌ی هزینه‌های مربوط به صندوق ریسک و ذخایر مربوط به این صندوق، اگر مانده‌ای در این صندوق وجود داشته باشد، مانده آن در قالب پول نقد و یا تخفیف، به تکافل‌گزاران قابل عرضه خواهد بود.

با آنچه گفته شد مشخص می‌شود که چرا تکافل می‌تواند برای بیمه‌گزاران دارای اهمیت باشد و چرا مشارکت در آن منافعی به همراه دارد که جدا از نتایج مالی دستاوردهای ملموسی در حوزه اجتماعی و مشارکت عمومی را رقم می‌زند. 

بیمه دانا اولین محصول خود در زمینه تکافل را در قالب تکافل خانواده در بستری تمام دیجیتال ارائه می‌کند. نکته قابل توجه در بررسی اولین محصول تکافلی بیمه دانا نگاهی به فرآیندهای ثبت نام آن است که از ثبت فرم پیشنهاد تا ارزیابی پزشکی و غیره به‌طور تمام دیجیتال، انجام می‌پذیرد.

بیمه دانا با شعار ما بیمه‌نامه‌ای طراحی کرده‌ایم که در آن علاوه بر دریافت پوشش بیمه‌ای می توانید از حاشیه حق اشتراک‌ها هم بهره‌مند شوید، اقدام به پوشش وسیع مواردی کرده که احتمال بروز آن برای هر شهروندی اجتناب‌ناپذیر است. نگاهی به جزئیات پوشش‌های تکافلی بیمه دانا حکایت از تفاوت‌های قابل توجه دارد. باید این مسئله را یادآور شد که برای استفاده از  تکافل خانواده نیازی نیست تکافل‌گزار تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی باشد. 

محصول تکافل جامع خانواده، اولین محصولی است که بیمه‌دانا در زمینه تکافل ارائه داده است.

واقعیت این است که میزان پرداخت صندوق‌های بازنشستگی در دوران بازنشستگی حتی برای یک زندگی متوسط هم کفایت نمی‌کند و همین مسئله موجب می‌شود تا بسیاری از از بازنشستگان بعد از دوره بازنشستگی هم مشغول به کار شوند که این موضوع تبعاتی هم به همراه دارد. 
شاید این سؤال ایجاد شود که برای جبران چنین وضعیتی می‌توان به جای استفاده از تکافل از بیمه‌های عمر بهره برد؟ برای پاسخ به این سؤال باید گفت قطعاً استفاده از بیمه‌های عمر مزایای قابل توجهی دارد اما تکافل تفاوت‌هایی با بیمه‌های عمر دارد که استفاده از آن می‌تواند برای تکافل‌گزار جذاب باشد. 

فوت به هر علت
حادثه خبر نمی‌کند و مشخص نیست که در زمان بروز یک اتفاقی که منجر به فوت شود، وراث به لحاظ مالی در چه وضعیتی باشند. تنها با پرداخت حق اشتراک در این طرح، می‌توان برای روز مبادا فکر چاره کرد. در این طرح پرداخـت مبلـغ مـورد تعهـد در تکافل‌نامه تـا سـقف یک میلیارد تومـان بـه صـورت یکجـا بـه ذینفعان صورت می‌گیرد. 

فوت ناشی از حادثه
میزان پرداخت بسیاری از شرکت‌های بیمه در بیمه‌های عمر در فوت ناشی از حادثه، معادل ۳،۲ و یا ۴ برابر سرمایه بیمه عمر تا سقف ۱۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال است که این موضوع در بیمه تکافل با تفاوت‌های قابل توجهی همراه شده؛ 
- پرداخت حداکثر 5 برابر در صورت فوت ناشی از حادثه تکافل‌شونده تا سقف یک میلیارد تومان.
- پرداخــت حداکثــر  10برابــر فــوت ناشــى از حادثــه تکافل‌شونده در وســایل نقلیــه عمومــى بلیــط‌دار بیــن شــهرى تــا ســقف یک  میلیــارد تومــان

نقص عضو جزئی و کلی دائم ناشی از حادثه
یک جستجوی ساده نشان می‌دهد که در بیمه‌های عمرِ شرکت‌های بیمه‌ای مختلف، میزان غرامت پرداختی به نقص عضو جزئی و کلیِ دائم ناشی از حادثه تا سقف 10 میلیارد ریال است که روند پرداخت این غرامت در نظام تکافلی نیز با تسهیلاتی همراه شده، در نظام تکافلی پرداخت غرامت از‌کار‌افتادگی ناشی از حادثه این امکان را فراهم آورده تا پرداخت وجه نقد به صورت یکجا به تکافل‌گزار تا سقف یک میلیارد تومان صورت گیرد. 
همچنین پرداخت وجه نقد به صورت مستمری تا 15 سال تا سقف یک میلیارد تومان و تمدید رایگان تکافل‌نامه تا 15 سال از دیگر مواردی است که استفاده از تکافل را در مقایسه با سایر بیمه نامه‌ها دارای تفاوت‌هایی می‌کند که می‌تواند در زمان حادثه برای فرد حادثه دیده پوششی مناسب ایجاد کند.

هزینه پزشکی ناشی از حادثه
بررسی‌ها حاکی از آن است که سقف تعهدات مندرج در بیمه‌‌نامه‌های عمر به میزان ۵ و ۱۰ درصد سرمایه فوت در اثر حادثه تا سقف ۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال (حداکثر ۱۰% سرمایه فوت در اثر حادثه) در هر سال قابل پرداخت است که این مسئله در تکافل با افزایش صد در صدی همراه شده و پرداخت هزینه‌هاى پزشکى به علت حادثه تا سقف 100 میلیون تومان می باشد.
 این پوشش شامل ورزش‌های غیرحرفه‌ای و موتورسوارى، شکار و سوارکاری نیز می‌شود. (داشتن گواهینامه معتبر و مرتبط با وسیله نقلیه الزامی است).

غرامت بیمارستانی ناشی از حادثه
هرچند که نظام پرداخت بیمه‌های عمر در اکثر شرکت‌های بیمه به هم شبیه است اما با این حال افزایش برخی از ردیف‌های پرداخت در نظام تکافل از مهمترین ویژگی‌های آن است. در حال حاضر غرامت بیمارستانی بسیاری از بیمه‌های عمر به صورت روزانه بابت بستری‌شدن در بیمارستان بین 3 تا 4 میلیون تومان است که این مسئله در طرح تکافلی دانا به حداکثر10 میلیون تومان در روز افزایش پیدا کرده است.

امراض خاص

بدون شک یکی از مهمترین ویژگی‌های بیمه‌های عمر پوشش متفاوت آنان در زمان ابتلای فرد بیمه شده به امراض خاص نسبت به بیمه‌های عمومی می‌باشد. پوشش این امراض در شرکت‌های مختلف به طور میانگین شامل 15 تا 20 مورد می‌باشد که در نظام تکافلی دانا این میزان به 29 مورد افزایش پیدا کرده و پرداخت وجه نقد به صورت یکجا تا سقف 200 میلیون تومان در صورت ابتلا امکان پذیرست.

این مراض شامل موارد ذیل می باشد:

ذکر این نکته الزامی است که پرداخت 20درصد تعهد این پوشش به محض ابتلا و الباقى پس از30روز درصورت حیات تکافل‌شونده صورت می‌پذیرد.
این تفاوت‌ها در کنار رشد بیمه‌های تکافلی در دنیا نشان می‌دهد که صنعت بیمه‌ی دنیا در حال ایجاد یک تحول بزرگ است که در آن دو موضوع مسئولیت‌پذیری و ایجاد حس تعاون قابل لمس است، ضمن اینکه ایجاد یک نظام شفاف بیمه‌ای که مهمترین مطالبه فعالان این صنعت است، در نظام تکافلی به وضوح مشاهده می شود.
  

ازکارافتادگی به هر علت
- پرداخت وجه نقد به صورت یکجا به شما تا سقف 1 میلیارد تومان
- پرداخت وجه نقد به صورت مستمری تا 15 سال تا سقف 1 میلیارد تومان
- تمدید رایگان تکافل‌نامه تا 15 سال
 

غرامت بستری (30 روز در سال)
- پرداخت حداکثر 75 میلیون تومان بابت بستری در بخش عمومی (15 شب حداکثر شبی 5 )
- پرداخت حداکثر 150 میلیون تومان بابت بستری در بخش ویژه CCU و ICU (15 شب حداکثر شبی 10) 
ایـن پرداخـت حتـى درصـورت اسـتفاده از مراکـز خدمـات دولتـى و خیریـه هـم صـورت گیـرد و عـلاوه بربیمه‌‌هـاى تکمیلـى نیـز، شـما می‌توانیـد از ایـن مزیـت اسـتفاده کنیـد.
 

هزینه های بستری و جراحی
- پرداخت حداکثر 30 میلیون تومان بابت هزینه بستری و جراحی عمومی
- پرداخت حداکثر 60  میلیون تومان بابت هزینه بستری و جراحی تخصصی

پوشش های اپیدمی
- پرداخت هزینه‌های سرپایی و بیمارستانی حداکثر 10 میلیون تومان به علت ابتلا به هر نوع پاندمیک شناخته شده و شناخته نشده (از جمله وبا، طاعون، کرونا و ...)